Erzurum Kongresi

20 Aralık 2012 Perşembe

Erzurum Kongresinde alınan kararlar, Erzurum Kongresinin önemi

Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919)

Amasya Genelgesi’nin yayımlanmasından sonra İstanbul Hükûmeti Mustafa Kemal’i ısrarla İstanbul’a geri çağırmıştır. Vatanın kurtuluşu konusunda kesin kararlı olan Mustafa Kemal bu çağrılara uymamış, 8/9 Temmuz 1919 gecesi hem müfettişlik görevinden hem de çok sevdiği askerlik mesleğinden istifa etmiştir. Mustafa Kemal müfettişlik görevinden ayrılmasına rağmen Anadolu’daki askerî ve sivil yöneticiler onun emrinde çalışacaklarını açıkladılar. Mondros Ateşkes Anlaşması’nın bir maddesi ile Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti kurulması amaçlanmıştı. Doğu

Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti bu duruma engel olmak için Erzurumda bir kongre topladı. Mustafa Kemal, sivil olarak katıldığı kongrede kongre başkanlığına seçildi. Bu kongrede yurdun kurtuluşu ile ilgili önemli kararlar alındı.

Kongrede alınan kararlar şunlardır:

1. Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür; vatanın çeşitli parçaları birbirinden ayrılamaz.

2. Yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükûmetinin dağılması hâlinde, millet hep birlikte kendini savunacak ve direnecektir.

3. Vatanın istiklâlini korumaya Merkezî Hükûmetin gücü yetmediği takdirde, amaca ulaşmak için bir geçici hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmet üyeleri, millî kongre tarafından seçilecektir. Kongre toplantı hâlinde değilse, seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.

4. Kuvayımilliye’yi etken ve millî iradeyi egemen kılmak esastır.

5. Hristiyan ahaliye siyasi egemenlik ve sosyal dengeyi bozucu ayrıcalıklar verilemez.

6. Manda ve himaye kabul olunamaz.

7. Millî Meclisin derhal toplanması ve hükûmet işlerinin meclisin denetimine konulmasını sağlamak için çalışılacaktır.

Kongre bir Temsil Heyeti seçerek dağıldı. Bu heyetin görevi, kongrede alınan kararları uygulamaktı. Temsil Heyeti başkanlığına Mustafa Kemal seçildi. Kongre sonunda Mustafa Kemal şu sözleri söylemiştir: “Tarih kongremizi, ender ve büyük bir eser olarak kabul edecektir.”