Şehit Kubilay Olayı

18 Aralık 2012 Salı

Şehit Kubilay Olayı nasıl olmuştur? Şehit Kubilay Olayı ne zaman olmuştur?

Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ile denenen çok partili siyasi hayat Şeyh Sait isyanı nedeniyle başarısız olmuştu. Ancak tam bir demokrasi aşığı olan Mustafa Kemal, çok partili siyasi hayatın varlığını gerekli görüyor ve çok arzuluyordu. Bu nedenle yakın arkadaşı Fethi Bey’e bir parti kurdurmuştu. Ancak bu parti de rejime ve inkılaplara karşı olanların sığınağı hâline gelmişti. Fethi Bey yurt gezilerinde gördüğü taşkınlıklardan hiç hoşnut olmadı ve kendi partisini kapattı (17 Kasım 1930). 23 Aralık 1930 tarihinde çıkan olay Fethi Bey’i haklı çıkarmıştı. Menemen’de Derviş Mehmet ve yandaşları halkı da kışkırtıp “Şeriat isteriz.” diyerek bir isyan çıkardılar.

Olay yerine gelen Öğretmen Asteğmen Kubilay Bey şehit edildi. Hükûmet olaya el koydu. Yapılan yargılamalar sonucu suçlular hak ettikleri cezalara çarptırıldılar. Mustafa Kemal Atatürk bu konudaki düşüncelerini ve orduya başsağlığı dileklerini şu sözleriyle belirtmiştir:

Menemen’de, son zamanlarda meydana gelen gericilik girişimi esnasında, Yedek Subay Kubilay Bey’in görev yaparken uğradığı sonuçtan cumhuriyet ordusuna başsağlığı dilerim. Kubilay Bey’in şehit oluşunda gericilerin gösterdiği vahşet karşısında Menemen’deki halktan bazılarının alkışla tasvip edici bulunmaları, bütün cumhuriyetçi ve vatanseverler için utanılacak bir olaydır. Vatanı savunma için yetiştirilen, yurtiçi her siyaset ve anlaşmazlığın dışında ve üstünde saygıdeğer bir durumda bulunan Türk subayının gericiler karşısındaki yüksek görevinin, vatandaşlar tarafından yalnız saygıyla karşılandığına şüphe yoktur. Menemen’de, halktan bazılarının hataları bütün milleti elemlendirmiştir. İstilanın acılığını tatmış bir yörede, genç ve kahraman yedek subayın uğradığı saldırıyı, milletin bizzat cumhuriyete karşı bir suikast saydığı ve bu işe yeltenenlerle, ön ayak olanları, ona göre izleyeceği kesindir. Hepimizin dikkati, bu sorundaki görevlerimizin gereklerini duyarlıkla ve hakkıyla yerine getirmeye yönelmiştir. Büyük

ordunun kahraman genç subayı ve cumhuriyetin ülkücü öğretmen topluluğunun değerli üyesi Kubilay’ın temiz kanı ile cumhuriyet, yaşama gücünü tazelemiş ve kuvvetlendirmiş olacaktır.

                                              Utkan KOCATÜRK, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, s. 215-216.

Kubilay olayı bütün yurtta nefretle karşılanmıştır. Türk halkı bu olayı lanetlemiş; üzüntüsünü, inkılaplara ve rejime bağlılığını düzenlediği mitinglerle dile getirmiştir. Bu hain olay ülkemizde çok partili siyasi hayat için gerekli ortamın henüz oluşmadığını ortaya koymuştur. Gerek Terakkiperver Cumhuriyet Partisi gerekse Serbest Cumhuriyet Partisi rejim ve inkılap karşıtlarının sığınağı hâline gelmiştir. Her iki denemenin sonunda büyük acılar yaşanmıştır. Ne yazık ki Mustafa Kemal, çok istemesine rağmen sağlığında bir daha çok partili siyasi hayat denemesine girişmemiştir.