Destek ve Hareket Sisteminin Sağlığı nasıl korunmalıdır?
İnsanda
destek ve hareket sistemi dayanıklı bir sistemdir. Bununla birlikte zaman
zaman
kemiklerde, eklemlerde ve kaslarda çarpma, düşme ve atlama gibi nedenlerle
bazı
rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Ezilme, kas lifi kopması, burkulma, çıkık ve kırıklar
bunların
başında gelir. Böyle durumlarda bilinçli bir ilk yardımdan sonra, hemen bu
konuda
uzman bir hekime başvurmak gerekir.
Destek ve hareket sistemindeki en önemli aksaklık, omurgamızı oluşturan
omurlar
arasında bulunan disklerin bozulmasıdır. Kıkırdak dokusundan oluşmuş
bu diskler bozulunca omurlar normal konumlarını kaybeder ve kayma gösterir. Kayan omurlarla birlikte disk omuriliğe ve
omurilikten çıkan sinirlere baskı yapar ki bu hastalığa bel fıtığı denir.
Bel fıtığı olmamak için alınacak
önlemlerin bazıları şunlardır:
- Çok ağır kaldırmamalı,
- Yerden bir nesne almak gerektiğinde çömelerek almalı, bel ile
kaldırılacak cisimler
arasında fazla uzaklık bırakılmamalı,
Destek ve hareket sisteminin sağlıklı gelişimini sağlamak için
dengeli beslenmeye
dikkat edilmelidir. Yeterli miktarda protein, mineral ve vitamin
alınması çok önemlidir.
Kemiklerin normal gelişimini sağlamak için özellikle bebeklik ve
çocukluk çağında
balık, et, yumurta, süt, peynir, meyve ve sebze gibi protein,
kalsiyum, fosfor mineralleri, ve D vitamini içeren yiyecekler düzenli olarak
yenmelidir. D vitamini, balık yağı dışındaki yiyeceklerde çok az bulunur. Ayrıca
alınan bu besinlerin yanı sıra mutlaka güneş ışığından da yararlanmalıdır. D
vitamini besinlerle alınan ancak, güneş ışığının yardımı ile vücudumuzda etkin
hâle geçerek kemiklerin gelişmesinde etkili olan bir vitamindir. D vitamini ve
mineraller vücutta yeterli miktarda olmazsa bebeklerde ve çocuklarda raşitizm
denilen hastalık meydana gelir. Bu durumda kemiklerin şekli bozulur ve kolay kırılır.
Yetişkinlerde vücudun yeterince hareket ettirilmemesi veya
proteinli ve kalsiyumlu
besinlerin az yenmesi osteoporoz denilen hastalığa neden olur. Bu
hastalıkta kemiklerde yumuşama ve aşınma ortaya çıkar. Kadınlarda adetten
kesilme sonucu kadınlık hormonu, erkeklerde yaşlılık sonucu erkeklik hormonu
yetersiz miktarda salgılanır. Bu hormonların yetersizliği de osteoporoza neden
olur.
Yetişkin ve yaşlılarda yaşa uygun dengeli ve yeterli beslenme ile
birlikte spor ve
egzersizler de iskelet ve kas sağlığı için önemlidir. Spor yapmanın
kas ve kemik
gelişimine faydası vardır. Hareket ve spor sırasında kaslar aşırı
zorlanmamalıdır. Ani
hareketlerde eklemlerde burkulmalar meydana gelebilir. Ağır darbe
ve vurmalar ise
eklemlerde çıkık veya kemikte kırıklara neden olabilir.
İskelet kaslarının kasılmasını uyaran sinirler zedelenir ya da
kesilirse ilgili kas felç
olur. Örneğin bazı incinme, vuruk ve sarsıntılar sinir
hücrelerinin zedelenmesine yol
açar. Bunun sonucunda felç durumu ortaya çıkar. Bir başka kas
hastalığı da tetanostur. Buna derideki yaralardan giren tetanos mikrobu neden
olur. Tetanos mikrobunun salgıladığı madde, sinirleri etkileyerek kaslarda ağrılı
kasılmalar ve çırpınmalara neden olur. Tetanostan korunmak için tetanos aşısı
yaptırılmalıdır.
Eklemle ilgili en sık rastlanan rahatsızlıklardan biri de halk
arasında romatizma
olarak bilinen bir hastalıktır. Sürekli nemli ve soğuk ortamda
bulunma, çürük dişler ve
bademcik iltihapları romatizmaya yol açabilir. Romatizmaya neden
olan mikroplar,
eklem boşluklarına, kaslara ve kemiklere yerleşerek çoğalır, ağrı
ve şişliklere neden
olur. Düzenli sporla eklemlerin esnekliğinin korunması ve kasların
geliştirilmesi ile
önlenebilir. Yaşanılan ortamların normal nem ve sıcaklıkta olmasına
dikkat edilmeli,
çürük dişler ve bademcik iltihapları zamanında tedavi
ettirilmelidir.
İskelet sisteminin sağlığına çocukluk çağından itibaren dikkat
etmek gerekir.
Çocukluk çağında sırada oturuş ve ayakta duruştaki bozukluklar
kamburluğa neden olabilir. Çantamızı hap aynı omzumuzda taşımak, o omzumuzun
zamanla düşük kalmasına neden olabilir. Sürekli yük taşımak da iskelet
sisteminin bozulmasına neden olur. Vücudun düzgün gelişimini sağlamak için dik
durup dik oturmaya ve dik yürümeye dikkat edilmeli ve ağır yük taşınmamalıdır.
Kasların ani hareketlerle hazırlıksız çalıştırılması kas
tutulmalarına yol açar.
Kasların tutulmaması için spora başlamadan önce yavaş ısınma
hareketleri ile vücut
alıştırılmalıdır. Eğer kaslarınız tutulmuş ise ilk yardım olarak
dinlenip, sıcak banyo
yapmalısınız.
Destek ve hareket sisteminde oluşacak rahatsızlıklar için en uygun
davranış,
uzman bir doktora başvurmaktır. Düzenli olarak egzersiz yapmak,
bir sporla uğraşmak, kemik ve kas sağlığımız açısından çok önemlidir. Spor
yapmak kemik ve kaslarımızı güçlendirir.
Kayıtlar
0 yorum:
Yorum Gönder