Fosil

14 Kasım 2012 Çarşamba

Fosil ne demektir? Fosil nerelerde bulunur? Fosil nasıl oluşur? Paleontolog ne demektir? Paleontoloji nedir? 

1. Canlıların günümüze kadar ulaşan kalıntı ya da izlerine fosil denir.

2 . Uzun süreç içinde taşlaşarak günümüze kadar ulaşmış, kemik, kabuk gibi canlı kalıntılarına

yada izlerine fosil denir.

 

Bulunan fosillerin çoğu suda yaşayan canlılara aittir. Derin sularda yaşayan canlılar öldüklerinde yumuşak kısımları diğer canlılar tarafından tüketilirken kemik, diş gibi sert kısımları su dibine çöker. Geçen zaman içinde bu kalıntıların üzerleri tortullarla kaplanır.

Bu süreç içinde yer kabuğunda meydana gelen değişimlerle karalardaki şekillenmeler devam eder. Bir zamanlar deniz dibinde olan yerler yükselerek kara parçaları hâlini alabilirler. Bu arada kat kat tortul tabakalar altında kalan canlı kalıntıları dış etkilerden korunurken milyonlarca yıl içinde kayaçlar arasına sızan sular taşıdıkları minerallerin etkisiyle bu kalıntıları sertleştirir ve kalıntılar fosilleşir.

Yer kabuğunun şeklindeki değişim süreci ile artık fosilleşmiş bu canlı kalıntıları üzerlerindeki yapının doğal yollarla aşınması sonucu açığa çıkabilir ya da yer derinliklerinde yüzeye çıkacakları anı beklemeye devam edebilirler. Fosilleri ve onları bulmayı kendilerine iş olarak seçmiş bilim insanları bir arama sırasında öncelikle fosillerin bulunabilecekleri yerleri belirlerler. Bu yer tespiti sırasında en büyük avantajları kayaçlar konusundaki bilgileridir.

Bu bilim adamları buldukları iz ya da fosillerden yararlanarak kalıntıları bulunan canlının bir maketini oluştururlar. Bir dinazora ya da bir mamuta ait kalıntılar bulunduktan sonra bu canlının bir maketi oluşturularak en azından fiziksel görünüşü hakkında bilgi sahibi olmamıza yardım eder.

Bu kayaçlar içinde fosilleşme olayı en fazla tortul kayaçlar içinde olur. Bunun yanı sıra canlı kalıntılarını doğanın etkilerinden koruyan bataklıklar, su ortamları (göl, deniz, akarsu yatakları vb. ) da fosilleşme için uygun ortamlardan bazılarıdır. Bu açıklamalar doğrultusunda ele geçen fosillerin en genç olanları bu kalıntıları koruyan üst kısımlarda bulunurken en eski fosiller ise daha alt kayaç katmanları arasında bulunur. Günümüzde bulunan bu kalıntılar çeşitli müzelerde korunmaktadır. 

Ülkemiz sınırları içinde Ankara’da bulunan Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğünün, Tabiat Tarihi Müzesi de bu müzelerden biridir. Yukarıda oluşum süreci anlatılan fosiller bir polen tanesi büyüklüğünde de bir mamut büyüklüğünde de olabilir. Ayrıca canlılara ait gövde kapları ve izleri de fosil olarak nitelendirilir.

Fosilleri ve özelliklerini inceleyen bilim dalına bilim dünyasında paleontoloji, bu bilim dalı ile uğraşan bilim insanlarına ise paleontolog denilmektedir. Bu insanlar fosillerle ilgili olarak inceleme ve araştırma yaparlar. Bu incelemeler sonucunda geçmiş dönemler ve fosili bulunan canlı hakkında bilgi sahibi oluruz. Ayrıca bu incelemeleri yapan paleontologlar yaptıkları incelemeler sonucu Dünya’da meydana gelen iklim ve yeryüzü değişimleri hakkında fosiller yardımı ile milyonlarca yıl öncesine ışık tutarlar.