Yenilenebilir enerji kaynakları ve özellikleri
kaynaklarından
bazılarıdır. Bunlar kullanıldıkları halde tükenmeyen enerji
kaynaklarıdır.
Çünkü kullanılan enerjinin yerine kısa sürede doğal yollarla yenisi konur. Bu yüzden
bu kaynaklara yenilenebilir enerji kaynakları denir. Bu kaynaklar gelecekte enerji
gereksinimimizin karşılanmasında önemli rol oynayacaktır. Bu nedenle yenilenebilir
enerji kaynaklarının kullanımı için yeni teknikler geliştirilmesine olan gereksinim
artmaktadır.
İnsanlar
yüzyıllardır rüzgâr enerjisinden faydalanmaktadır. Eski insanlar rüzgârı tahılları
öğütmek ve gemileri hareket ettirmek için kullanıyordu. Bugün dünyanın bazı bölgelerinde
hala rüzgârdan aynı amaçlar için yararlanılmaktadır.
Günümüzde
rüzgâr enerjisinin asıl önemli kullanım alanı elektrik üretimidir. 1970’lerdeki
petrol krizi, rüzgar türbinlerinin gelişimini başlatmıştır. Modern rüzgar türbinleri
2-3 kanatlı olup, kanat çapları 1 m’den 30 m’ye kadar değişmektedir. Rüzgar türbinlerinden
elde edilen elektrik enerjisi, rüzgar hızı ve kanat uzunlukları ile doğru orantılıdır.
Ülkemizde rüzgârdan elektrik enerjisi üreten santraller kuruludur. Bunlara yenilerinin
eklenmesi ile bu temiz ve ucuz enerji kaynağından bol miktarda elektrik üretme
olanağımız vardır. Özellikle Ege ve Trakya bölgesi rüzgar enerjisinden en çok yararlanabileceğimiz
alanlardır. Türkiye, kendi elektriğinin tamamını karşılayabilecek yeterlilikte
rüzgar enerjisi potansiyeline sahiptir.
Rüzgar
enerjisi çevreye zarar vermeyen temiz bir enerji kaynağıdır. Yalnız rüzgar türbinleri
kuş ölümlerine neden olabilir ve radyo, televizyon alıcılarını olumsuz etkileyebilir.
Güneş Enerjisi
Güneş,
dünyadaki hemen hemen bütün enerjinin ana kaynağıdır. Dünya üzerine düşen
güneş enerjisi tüm dünyanın yıllık tüketiminden çok fazladır. Elektrik
üretimi, ısıtma, bitkisel ürünleri kurutma, gece ve gündüz aydınlatma güneş
enerjisinin yaygın olarak kullanıldığı alanlardır.
Şu
an için güneş enerjisinden elektrik üreten santralleri kurmanın maliyeti yüksektir. Ancak
bilimsel çalışmalara ağırlık verilmesi durumunda, yakın gelecekte düşük maliyetli
güneş enerjisi santralleri kurmak mümkün olacaktır. Çevreyi kirletmeyen bu sınırsız
enerji kaynağının kullanılabilmesi için gerekli teknolojinin hızla geliştirilmesi gerekir.
Sıcak su elde etmede güneş panelleri kullanılır. Panellerin yapısında güneş ışınlarını
soğuran(emen) bir plaka vardır. Plakalar alüminyum, bakır vb. gibi ısı
iletkenliği yüksek malzemeden yapılır. Türkiye’de coğrafi konum dolayısı ile güney
kesimler ile Ege bölgesinin bir kısmı sıcak su elde edilmesinde fazlasıyla güneş
enerjisinden yararlanmaktadır. Konutlarda uygun izolasyon malzemeleri kullanımı
ve binanın güneşten yararlanacağı şekilde inşa edilmesi enerji tasarrufu sağlar.
Su Enerjisi
Nehirler
ve akarsulardaki su tutularak, hidroelektrik güç olarak da adlandırılan su enerjisine
dönüştürülebilir. Buna en iyi örnek barajlardır. Su toplama havzalarında bırakılan
su akarak türbinleri döndürür; bu türbinlere bağlı olan jenaratörler ile
elektrik üretilir.
Barajlar, çevresindeki bölgenin ekolojisini değiştirir. Örneğin; barajlarda toplanan
su her zaman için, nehirlerden akar durumda olan suya göre daha soğuktur ve bu
durum, bazen balık ölümlerine neden olur. Barajlardan dolayı, nehirlerdeki su
seviyesi doğal ortamından daha aşağıda veya yukarıda olduğunda, nehir çevresindeki
bitki gelişimi olumsuz etkilenir.
Akarsular
üzerine kurulan hidroelektrik santraller ülkemizin bugün için birincil elektrik
enerjisi kaynağıdır. Akarsu yönünden zengin olan ülkemizde pek çok hidroelektrik
santral bulunmakta ve bunlara her geçen gün yenileri eklenmektedir.
Dalga Enerjisi
Dalga
enerjisi dalgaların ortaya çıkardığı potansiyel enerjiyi kullanma esasına dayanır.
Denizlerdeki dalgalar temelde üç şekilde meydana gelmektedir;
-
Denizlerde oluşan depremlerin ve deniz dibi çökmelerinin oluşturduğu dalgalar,
-
Rüzgârların ve fırtınaların oluşturduğu dalgalar,
-
Gel-git olayından kaynaklanan dalgalar.
İnsanoğlu
bu dalga oluşumundan yararlanamaz ise, diğer doğal enerji kaynakları gibi,
ortaya çıkan dalga kendi içinde yok olacaktır. Deniz dalgalarındaki büyük
potansiyel enerjiyi, günümüz teknolojilerinden yararlanılarak kullanılabilir
enerji türüne dönüştürmek
gerekmektedir.
Jeotermal Enerji
Jeotermal
enerji doğrudan yerin kendi ısısından elde edilir. Jeotermal kelimesi yer anlamına
gelen jeo ve ısı anlamına gelen termal kelimelerinin birleşiminden oluşur. Jeotermal
kaynak kısaca yer ısısı olup, yerkabuğunun çeşitli derinliklerinde birikmiş ısının
oluşturduğu, kimyasallar içeren sıcak su, buhar ve gazlardır. Jeotermal enerji
ise jeotermal kaynaklardan doğrudan veya dolaylı her türlü faydalanmayı kapsar.
Jeotermal
enerji elektrik enerjisi üretiminde, yapıların merkezi ısıtma ve soğutmasında,
tarımda, seracılıkta, kültür balıkçılığında, kaplıca termal turizmde sağlık amaçlı,
mineralli su olarak içmede ve kaldırımlarda karların eritilmesinde kullanılır. Jeotermal
kaynaklardaki sıcak suyun oluşturduğu buhar ile çalışan türbinler sayesinde elektrik
üretilir. Jeotermal enerji çok yüksek verimlidir ve doğrudan elde edilebildiği
için maliyeti düşük iyi bir enerji kaynağıdır. Türkiye’de
bulunan jeotermal alanlar, Aydın, Denizli, Nevşehir, Çanakkale, İzmir ve
Kütahya’dır.
Biyokütle Enerjisi
Güneş
enerjisini fotosentez yoluyla depolayan bitkisel organizmalar biyokütle olarak
adlandırılır. Biyokütle enerjisi ise biyokütlenin yakılması ile elde edilen
enerjidir. Kökeninde fotosentez ile kazanılan enerji yatar. Çevreye zarar
vermeyen bir enerji kaynağıdır.
Modern biyokütle enrjisinin kaynakları şunlardır:
-
Enerji ormancılığı ürünleri ile orman ve ağaç endüstrisi atıkları,
-
Enerji tarımı ürünleri,
-
Bitkisel ve hayvansal atıklar,
-
Kentsel atıklar,
- Tarımda
endüstri atıkları şeklinde sıralanabilir.
Enerji
ormancılığında karakavak, balzam kavakları, titrek kavaklar, söğüt ve okaliptüs
gibi ağaçlar kullanılır. Enerji tarımı ise tek yıllık ve çok yıllık bitkilerle yapılır.
Bu gruba tatlı darı, şeker kamışı, mısır gibi bitkiler girer. Bu bitkilerden
etanol, sentetik
petrol, gaz yakıt ve katı yakıt elde edilir.
Kayıtlar
0 yorum:
Yorum Gönder