Küresel Ayna

13 Kasım 2012 Salı

Küresel Ayna ne demektir? İç bükey ayna çukur ayna dış bükey ayna tümsek ayna 

Yansıtıcı yüzeyi küresel olan aynalara küresel aynalar denir. Yansıyan ışığı bir noktada toplayan aynalara çukur ayna (iç bükey ayna) denir. Işığın toplandığı nokta ise çukur aynanın odak noktası

olarak adlandırılır. Işık bu noktada toplandıktan sonra doğrultu ve yönünü değiştirmeden yayılmasını sürdürür. Çukur aynaya baktığınızda ters bir görüntünün oluştuğunu fark ettiniz mi? Fakat aynayı yüzümüze yaklaştırdığımızda odak noktasından sonra görüntümüzün düz hâle

gelerek büyüdüğünü görürüz. Çukur aynanın verdiği görüntü cismin bulunduğu yere göre düz-büyük ya da ters-küçük olabilir.

Çukur ayna verdiği düz-büyük görüntüden dolayı dev aynası olarak da bilinir. Parlak bir metal kaşığın çukur olan iç tarafına yakından baktığınızda ne görürsünüz? Diş hekimleri diş muayenesinde çukur aynalar kullanırlar. İnsanlar bu aynayı daha ayrıntılı görüntü sağladığı için makyaj aynası olarak da kullanırlar. Çukur aynaların kullanılmasıyla güneş ışınları bir noktada toplanarak yüksek sıcaklıklar elde edilir. Dağcılar, askerler ve arazide çalışan işçiler; bu sıcaklıktan faydalanılarak özel olarak üretilmiş güneş fırınlarını yemek pişirmek için kullanırlar.

Oldukça büyük çukur aynaların kullanıldığı teleskoplarla küçük yıldızları bile görebiliriz. Yanan bir ampul her yönden ışık verir. Eğer bu ampul, bir çukur aynanın önünde odak noktasına konulursa ışınlar tek bir yönde yayılır. Çukur aynanın bu özelliğinden yararlanılarak ışıldaklar, araba farları, el fenerleri gibi araçlar yapılmıştır. Mikroskopta incelenecek cisim üzerine ışık düşürmek için de çukur aynalar kullanılır.

Yansıyan ışığı dağıtan aynalara tümsek ayna (dış bükey ayna) denir. Yansıyan ışığın uzantılarının ayna arkasında kesiştiği noktaya da tümsek aynanın odak noktası denir. Tümsek aynaların oluşturduğu görüntü düz ve cisimden küçük olur.

Dış bükey aynalar daha geniş alanlardan ışık yansıttıkları için arabalarda yan ayna olarak kullanılır. Ayrıca bu aynalar mağazalarda güvenlik amaçlı olarak da kullanılabilir.