11. Sinif Türk Edebiyatı Kitabı Cevapları - Sayfa 106-110 (2012-2013 Biryay) Mensur Şiir

27 Şubat 2013 Çarşamba

1. Sinif Türk Edebiyatı Kitabı Cevapları - Sayfa 106-110 (2012-2013 Biryay) Mensur Şiir 

Sayfa 106

Mensur Şiir

Servet-i Fünûn Dönemi Şiirini İnceleme

1. Duygusallıkla karamsarlık birbirine yakın kavramlar mıdır? Neden?

Duygusallık ve karamsarlık arasında bir bağ kurabiliriz. Duygusal insanların daha karamsar olduğunu söylemek mümkündür.

2. Sevgi ve nefret duygularını abartılı bir biçimde, yoğun olarak yaşamanın sonuçları neler olabilir?

Bu duyguları abartılı bir biçimde, yoğun olarak yaşamak hayal kırıklıklarına yol açabilir, birçok olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir.

(sorucenneti.net)

3. Hikâye ile şiir arasında birim ve şekil açısından ne gibi farklılıklar vardır?

Hikâye düz yazı biçimindedir. Şiir, dizeler halindedir. Hikayede satır, paragraf, şiirde ise ölçü, dize, uyak gibi unsurlar bulunur.

Sayfa 107

1.ETKİNLİK

a)     Mensur şiirin kaynağıyla ilgili bilgileri arkadaşlarınıza sununuz. Aşağıdaki noktalı yere uygun kelimeyi yazınız.

b)    Mensur şiirin kaynağı FRANSIZ edebiyatıdır.

2.ETKİNLİK

a. Okuduğunuz mensur şiirleri aşağıdaki tabloda istenenler doğrultusunda inceleyiniz. Tespitlerinizi ilgili satırlara yazınız.

	Çiçekler Gibi	Mazi
Tema	Ay ışığının verdiği huzur	Geçmişe özlem
Birim	Satır ve paragraf (düz yazı)	Satır ve paragraf (düz yazı)
Ses özellikleri	Kelimelerle ahenk sağlanmış, düz yazı olmasına rağmen cümle sonundaki yüklemlerde benzerlikleri var	Kelimelerle ahenk sağlanmış, düz yazı olmasına rağmen cümle sonundaki yüklemlerde benzerlikleri var
Söyleyiş	Şiirsel bir üslup	Şiirsel bir üslup
İmgeler	Denizin nefes alması, uykulu bir ses­sizlik, titrek karanlık, ışıktan örtü, yalnız dalgalar, sarı bir tebessüm, bezgin bir ağırbaşlılık...	Hayallerin kanat açması, fikrin (sorucenneti.net) (düşünce­nin) tat alması, kalpte gülüşler uyanması
Dil ve anlatım özellikleri	Süslü ve sanatlı bir dil	Süslü ve sanatlı bir dil

  b. Metinlerdeki duyguları iyimser, karamsar oluşları yönünden değerlendiriniz.

Mehtap şiirinde ay ışığının şairde uyandırdığı duygular aktarılmış. Mazi şiirinde ise geçmişe duyulan özlem dile getirilmiştir. Mehtap şiirinde daha karamsar bir hava sezilmektedir.

Sayfa 108

3.ETKİNLİK:

Seçtiğiniz şiir ile “Mâzi” ve “Mehtap” adlı metinleri ses, söyleyiş, tema bakımından karşılaştırınız. Benzerlik ve farklılıkları defterinize yazınız.

“Mehtap” adlı metinle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız ve etkinlikleri yapınız.

1. Mehmet Rauf, Umûr Yeri’ndeki kırmızı ışıkları neye benzetiyor? Şiirde geçen benzetmeleri bu­lunuz ve defterinize yazınız.

Mehmet Rauf, Umûr Yeri’ndeki kırmızı ışıkları suskun birer rica bakışına benzetiyor.

Parıltılar, sabah nuruna, mehtap haleye, deniz civaya benzetiliyor.

2. Metinde karanlık ve sessizlik kelimeleri niçin sıkça tekrarlanmıştır?

Şairin sanat anlayışı ve iç dünyasıyla ilgili kelimelerdir. (sorucenneti.net) Servet-i Fünun sanatçıları yalnızlığı seven, toplumdan kopuk yaşayan insanlardır.

3. Mehmet Rauf, önce etrafı aydınlatan ışık dolu mehtaplar isterken neden daha sonra bundan vazgeçip saf karanlık istiyor?

Şair önce mehtabı istiyor ancak ağzı sıkı mehtap kendisine dokunduğu, daha büyük yalnızlıkları akla getirdiği için saf karanlıklara sığınmak, her şeyi silmek, unutmak istiyor.

4. Mehmet Rauf’un ölmüş ümitleri neler olabilir?

Hayattan, insanlardan beklentileridir.

5. Metinle ilgili duygu ve düşüncelerinizi kısa bir paragraf hâlinde defterinize yazınız.

4.ETKİNLİK:

a. Mehmet Rauf’la ilgili sunumunuzu gerçekleştiriniz.

b. Sunumdaki bilgilerden ve metinden yararlanarak sanatçının fikrî ve edebî yönü hakkındaki çıkarımlarınızı söyleyiniz.

c. Mehmet Rauf’un fikrî ve edebî yönünü de dikkate alarak eserle şair arasındaki iliş­kiyi ifade ediniz.

“Mazi” metniyle ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız ve etkinlikleri yapınız.

a) Halit Ziya, maziyi neye benzetiyor? Niçin?

Maziyi gökyüzüne benzetiyor. Sevinçlere, gülüşlere sahne olan, ruhu okşayan bir gökyüzü olarak görüyor maziyi.

b) “Kalbim, kaderin darbelerine hedef oldukça o güzel gökyüzünün bulutları arasında ışık saçan hatıralarla teselli bulur; hislerim o mutluluğun sonsuzluğunda açar, huzur bulur. ” cümlesinde yer alan imgeleri açıklayınız.

Kaderin darbeleri

Işık saçan hatıralar

Mutluluğun sonsuzluğu

Kalbin, kaderin darbelerine hedef olması

Hislerin mutluluğun sonsuzluğunda açması vb. imgeler var.

c) “Şafağa benzeyen gülüşler” tamlamasındaki imgeyi açıklayınız.

Bu imgede gülüşlerin şafağa benzemesi ifadesiyle gülüşlerin aydınlık vermesi (sorucenneti.net) mecazi olarak da insan huzur ve mutluluk vermesi gibi duygu ve sezinlemeler akla getiriyor. Alışılmamış bir bağdaştırma örneğidir. Sanatçının hayal ve zeka gücünün eseridir.

d) “Sevinç, gülüş, gökyüzü, şafak, teselli, mutluluk” kelimelerinin mazi ile ilişkisini tespit ediniz.

Bu sözcükler, geçmişte yaşananlarla ilgili çeşitli duyguları yansıtmaktadır. Mutlu anları gülüş, sevinç; geçmişin geride kaldığını, uzaklığını gökyüzü; geçmişten elde kalanları da teselli kelimesi ifade etmektedir.

e) Yazarın maziye verdiği önemi metinden örneklerle açıklayınız.

Yazar maziyi bir sığınak olarak görmektedir. (sorucenneti.net) Maziye sığınınca mutlu ve huzurlu olmaktadır.

f) Maziye sımsıkı bağlı bir insanın içinde bulunduğu ruh hâli nasıldır? Açıklayınız.

Maziye sımsıkı bağlı olan insanlar, bulundukları ortamda mutlu olamayan, günün koşullarını fark edemeyen, her şeyden kaçarak geçmişe, hatıralara sığınmak, mazinin mutlu anlarıyla teselli bulmak isterler. (Sizler de kendi düşüncelerinizi ekleyebilirsiniz.)

g) Metinle ilgili duygu ve düşüncelerinizi kısa bir paragraf hâlinde defterinize yazınız.

Metin, geçmişe duyulan özlemi dile getirmektedir. Bu temayı ifade eden bir paragraf yazabilirsiniz.

5.ETKİNLİK

a. Türk edebiyatında “mensur şiir” ismini ilk kez kullanan Halit Ziya ile ilgili sunumunu­zu gerçekleştiriniz.

b. Sunumdaki bilgilerden ve metinden yararlanarak sanatçının fikrî, edebî yönü hakkındaki çıkarımlarınızı söyleyiniz.

c. Halit Ziya’nın fikrî ve edebî yönünü de dikkate alarak eserle şair arasındaki ilişkiyi ifade ediniz.

YORUMLAMA-GÜNCELLEME

1.     İnsanlar niçin geçmişlerine sığınır? Çevrenizde geçmişiyle avunan kişiler var mıdır? Bu tip in­sanların davranışlarının altında yatan sebep ne olabilir?

İçinde bulundukları ortamdan memnun olmayan,  sıkıntı çeken, yalnız insanlar daha çok geçmişin güzel günlerine özlem duyarlar. O günleri düşünerek mutlu olmaya çalışırlar.  Bu bir çeşit kaçıştır. Zorluklardan, sıkıntılardan kaçıp geçmişe sığınma düşüncesi.

6.ETKİNLİK

“Geçmişe sahip çıkarak anı yaşamak, geleceğin güzellikler getireceğine inanmak” ifa­desini açıklayan veya örnekleyen kısa bir yazı yazınız ve metinde anlattıklarınızı arkadaş­larınıza sununuz.

2. Mensur şiir ile şiir arasındaki farklılıkları belirleyiniz.

Mensur şiir düz yazı halindedir. Şiirin, dize, beyit, dörtlük gibi birimleri vardır. Şiirde ölçü, uyak, redif gibi unsurlar mensur şiirde yoktur.  

3. Mensur şiir ile mensur eser arasındaki farklılıkları belirleyiniz.

Mensur şiir, söyleyiş özelliği ve okuyuş biçim bakımından düz yazıya daha yakındır. Duyguların coşkulu bir şekilde, kelimelerin ahengine, ses uyumuna dikkat edilerek yazılması, (sorucenneti.net) edebi sanatlara, imgelere (hayali unsurlara) yer verilmesi bakımlarında düz yazıdan farklıdır.

4. İncelediğiniz metinlerden hareketle mensur şiirin oluşmasına imkân sağlayan zihniyeti belir­leyiniz.

Fransız edebiyatından yapılan çeviriler, Servet-i Fünun’un “sanat için sanat” anlayışında olması, Divan edebiyatındaki süslü nesir geleneği mensur şiirin edebiyatımıza girmesinde etkili olmuştur.

Mensur şiirle ilgili bilgi için tıklayınız.

"Mensur Şiir" Nedir? Mensur Şiirin Özellikleri

DEĞERLENDİRME

1. Mensur şiirin şiire, düz yazıya benzeyen yönleri nelerdir?

Cümle kuruluşu ve sıralanışı bakımından düz yazıya benzer.

2. Aşağıdaki cümlelerin başına yargı doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

(Y ) Mensur şiir terimi edebiyatımızda ilk kez Servet-i Fünûn Dönemi sanatçısı Mehmet Rauf tarafından kullanılmıştır. (Doğrusu : İlk kez Halit Ziya tarafından kullanılmıştır.)

(Y ) Mensur şiir, İngiliz edebiyatından alınmış bir türdür.

(Y ) Mensur şiirlerde imge ve söz sanatları gibi şiirsel öğelere yer verilmez.

(Y ) Mensur şiirlerde de tıpkı şiirde olduğu gibi vezinli ve kafiyeli söyleyiş önemlidir.

3. Aşağıdaki cümlelerde bulunan noktalı yerlere doğru sözcükleri yazınız.

Mensur şiir, duygu ve hayal dünyamızı etkileyebilecek bir konuyu kısa ve çarpıcı bir şekilde, şiirin cümle yapısını, ahengini koruyarak şairane bir eda ile            ölçü ve kafiyeye bağlı kalmadan anlatan edebî türdür. (sorucenneti.net)

4. Aşağıdaki kavramlardan birbirleriyle ilişkili olanları eşleştiriniz.

5. Aşağıdakilerden hangisinde Halit Ziya Uşaklıgil ile ilgili verilen bilgi yanlıştır?

a. Servet-i Fünûn nesrinin önde gelen ismi olduğu

b. “Sanat için sanat” anlayışı ile eserler verdiği

c. Sanatlı, süslü, ağır bir dil kullandığı

d. Eserlerinde toplumsal konuları ve halktan insanları anlattığı

e. Modern nesrin babası sayıldığı

Cevap: D

6. Aşağıdakilerden hangisi Servet-i Fünûncuların şiir özelliklerinden biri değildir?

a) Kafiyede şekilden çok, ses benzerliğine önem verme

b) Konu birliğine, bütün güzelliğine önem verme

c) Nazmı nesre yaklaştırma

d) Konuyla vezin arasında ahenk ilgisi arama

e) Herkesin anlayabileceği bir dil kullanma

(ÖYS-1992)

Cevap: E

7. Divan edebiyatı ile Servet-i Fünûn edebiyatının ortak bir özelliğini belirten yargı aşağıdakilerden hangisidir?

a. Dil, yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarıyla yüklüdür.

b. Arap ve Fars edebiyatlarından alınan kaside, kıta, mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.

c. Konu ile ölçü arasında bir uyum olmasına özen gösterilmiştir.

d. Uyağın göz için değil, kulak için olduğu görüşü egemendir.

e. Beyit başlı başına bir bütün sayılmış ve düşünceleri anlatan cümleler bir beyit içinde ta­mamlanmıştır.

(ÖYS-1994)

(sorucenneti.net)

Cevap: A

8. Aşağıdakilerden hangisi Servet-i Fünûn dönemi sanatçılarının ortak yönlerini belirleyen özellik­lerden biri değildir?

a) Dilde “halka doğru” ilkesini benimseme

b) Batı sanat akımlarının etkisinde kala

c) Eski sözcüklerle, yeni kavram ve imgeler oluşturma

d) “Sanat için sanat” görüşüne bağlanma

e) Kafiyenin kulak için olduğunu benimseme

(ÖSYS-1977)

(sorucenneti.net)

Cevap: A