7.ÜNİTE:Yaşamımızdaki Elektrik

23 Kasım 2012 Cuma

7.Ünite Yaşamımızdaki Elektrik konu anlatımı ve konu özeti 

• Mıknatıs nedir? Hangi maddeleri çeker?
• Mıknatısın özellikleri
• Manyetik madde
• Elektromıknatıs
• Elektromıknatısın çekim gücü
• Elektrik motorunun çalışma prensibi
• İndüksiyon akımı
• İndüksiyon akımının şiddetine etki edenler
• Alternatif akım nedir?
• Transformatör nedir?
• Elektrik sigortaları
• Elektriksel güç
• Kullanılan elektrik enerjisi miktarının hesaplanma...
• Elektrik tasarrufu
• Ünite özeti

 

Mıknatıs nedir? Hangi maddeleri çeker?

Mıknatıs nedir? Mıknatıs neleri çeker?

                 Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri çekme özelliği gösteren cisimlere mıknatıs denir. Mıknatıslar tabiatta doğal olarak bulunabilecekleri gibi yapay olarak da üretilebilirler.

Mıknatısın özellikleri

Mıknatısın özellikleri nelerdir?

                Mıknatısların çekme özelliğinin en kuvvetli olduğu uç kısımlarına kutup adı verilir. Mıknatıslar bir ucu kuzey (N), bir ucu güney (S) olmak üzere iki kutupludur. Mıknatıslar ne kadar parçalanırsa parçalansın yani ne kadar küçültülürse küçültülsün sahip olduğu çift kutupluluk özelliğini korur.

Mıknatısın her iki kutbunun da çekme özelliği eşittir. Mıknatısların kutbunu basit bir deneyle sizler de bulabilirsiniz. Bir çubuk mıknatısı ağırlık merke zinden bir iple bağlayarak

Manyetik madde

Manyetik madde nedir?

                 Demir, nikel ve kobalt gibi mıknatıs yapımında kullanılan maddelere manyetik maddeler denir. Bu maddeler, dışarıdan bir manyetik etkiye maruz kaldığında kolayca mıknatıslık özelliği (manyetik özellik) kazanır. Manyetik özellik gösteren bu tür maddelerin sahip olduğu mıknatıslık özelliği, maddeyi oluşturan atomların yapısındaki elektronların hareketi ile oluşur.

Elektromıknatıs

Elektromıknatıs nedir? Elektromıknatısın nasıl yapılır? Elektromıknatısın kutupları nasıl bulunur?

Elektrik akımının etkisiyle manyetik özellik kazanarak oluşturulan bu tür mıknatıslara elektromıknatıs adı verilir. Her mıknatısın bir tane N, bir tane de S olarak adlandırılan iki kutbu

Elektromıknatısın çekim gücü

Elektromıknatısın çekim gücü nelere bağlıdır?

                   - İletken telden geçen akıma bağlıdır. Telden geçen akım artarsa elektromıknatısın çekme özelliği artar.

- Manyetik maddeye sarılan telin (bobinin) sarım sayısına bağlıdır. Telin sarım sayısı artarsa elektromıknatısın çekme özelliği de sarım sayısındaki artış ile doğru orantılı olarak artar.

- Tel üzerinden akım geçmemesi durumunda kaybolur.

Elektrik motorunun çalışma prensibi

Elektrik motoru nasıl çalışır? Elektrik motoru nedir?

                  Kuvvetli bir manyetik alan içerisine konulan iletken bobinlerin üzerinden elektrik akımı geçirildiğinde bobin, oluşan elektromanyetik kuvvet etkisiyle ok yönünde dönmeye başlar. Bu şekilde çalışan düzeneklere elektrik motoru adı verilir.

İndüksiyon akımı

İndüksiyon akımı nedir? İndüksiyon akımı nasıl oluşur?

Yukarıda görülen iletken tel sarılı bobinin uçlarını bir miliampermetreye bağlayarak çubuk mıknatısı

İndüksiyon akımının şiddetine etki edenler

İndüksiyon akım şiddeti nelere bağlıdır?

                  - Mıknatısın oluşturduğu manyetik alanın şiddetiyle,
- Mıknatısın yaklaşıp uzaklaşma hızıyla,
- Akım makarası üzerindeki telin sarım sayısıyla doğru orantılı olarak değiştiği sonucuna
ulaşılmıştır. Ayrıca manyetik alanın değişimine bağlı olarak akım makarasında oluşan bu
akımın mıknatıs yaklaşırken gözlenen yönü ile mıknatıs uzaklaşırken gözlenen yönünün
birbirine zıt olduğu görülmüştür.

Alternatif akım nedir?

Alternatif akım nedir?

                Bir pil veya aküden elde edilen elektrik akımı okulda, işte, sanayide ve evlerde kullanılan elektrik akımından farklıdır. İndüksiyon yoluyla ya da başka bir anlatımla, artan veya azalan manyetik alan etkisiyle elde edilen, belli bir süre içinde devamlı olarak yön değiştiren elektrik akımına alternatif akım denir.

Tersine çalışan bir elektrik motoru gibi düşünebileceğimiz jeneratörler, alternatif elektrik akım üreten araçlardır. Jeneratörlerde mıknatıslar arasındaki bobinin hareketi ile akım oluşturulabildiği gibi hareketsiz bir bobinin içindeki mıknatısın hareketiyle de bobinde bir

Transformatör nedir?

Transformatör nedir?

                  Elektrik enerjisi, güç santrallerinde üretildikten sonra şehirlerimize 250 000 V-500 000 V arasındaki yüksek gerilimle taşınır. Elektrik enerjisini taşıyan tellere yüksek gerilim hattı denilmesinin sebebi de budur. Şehirlere gelen elektrik enerjisinin gerilimi düşürülür. Böylece evlerimize ulaşan elektrik gerilimi, evlerde kullanılan cihazların çalışmasına uygun hâle getirilir. Ülkemizde evlerde kullanılan gerilim 220 V’tur. $ehir gerilimini düşürmek veya yükseltmek için kullanılan araçlara transformatör denir.

Elektrik sigortaları

Elektrik sigortalarının kullanım amacı, elektrik sigortalarının çalışma prensibi

               İletken üzerinde kontrolsüz olarak açığa çıkan ısı enerjisi sonucu meydana gelebilecek tehlikeleri engellemek için öncelikle iletken üzerinden geçen akımın kontrol altına alınması gerekir. Bu düşünce ile elektrik devrelerindeki tellerin aşırı ısınmasıyla oluşabilecek tehlikelere karşı önlem olarak sigorta adı verilen araçlardan yararlanılır.

Sigortalar elektrik devrelerinden fazla elektrik akımı geçtiğinde devrenin aşırı ısınıp yanmasını engelleyerek güvenli elektrik akımı geçişini sağlar. Elektrik devrelerine seri olarak bağlanan bazı sigortaların yapısında bulunan elektrik akımını iyi ileten ama erime sıcaklığı

Elektriksel güç

Elektriksel güç nedir? Elektriksel gücün birimleri

                Bir aracın herhangi bir işi yaparken birim zamanda harcadığı enerji miktarı elektriksel güç olarak tanımlanır. Bu anlamda günlük hayatımızda kullandığımız elektrikli araçların gücü, onların kullanım yerlerine göre yaptıkları işi ne kadar çabuk yaptıklarının bir göstergesidir. SI Birim Sistemi’nde elektriksel güç birimi watt (vat) olup kısaca W ile gösterilir. 1 saniye çalışarak 1 joule elektrik enerjisi harcayan elektrikli aracın gücü 1 W’tır (

Kullanılan elektrik enerjisi miktarının hesaplanması

Kullanılan elektrik enerjisi miktarının hesaplanması

               Bir elektrikli aracın gücü ve kullanıldığı süre biliniyorsa, harcadığı enerjiyi aşağıdaki bağıntıdan hesaplayabiliriz.

Kullanılan elektrik enerjisi Miktarı = Elektrikli aracın gücü . Kullanıldığı süre

 Eğer aracın gücü watt, zaman birimi saniye olursa güç ifadesi yardımı ile kullanılan enerjinin birimi;

Kullanılan elektrik enerjisi Miktarı = watt . saniye

Elektrik tasarrufu

Elektrik tasarrufu, elektrik tasarrufu nasıl yapılır?

                 Elektrik enerjisinin bilinçli kullanılması ödeyeceğimiz faturanın miktarını düşürerek bize kazanç sağlamasının yanında Dünya’da sınırlı miktarda bulunan yenilenemez enerji kaynaklarının korunmasında da etkili olur. Örneğin, Dünya’daki elektrikli araçların % 20 oranında, daha verimli ve etkili kullanılması yılda yaklaşık 550 000 varil petrolün tasarruf edilmesi anlamına gelir.

Ünite özeti

7.Ünite yaşamımızdaki elektrik ünite özeti (geniş özet)

               - Demir, nikel ve kobalt gibi mıknatıs yapımında kullanılan maddelere manyetik maddeler denir. Bu maddeler, dışarıdan bir manyetik etkiye maruz kaldığında kolayca mıknatıslık özelliği (manyetik özellik) kazanır. Manyetik özellik gösteren bu tür maddelerin sahip olduğu mıknatıslık özelliği, maddeyi oluşturan atomların yapısındaki elektronların hareketi ile oluşur.

- Mıknatısların çekme özelliğinin en kuvvetli olduğu uç kısımlarına kutup adı verilir. Mıknatıslar bir ucu kuzey (N), bir ucu güney (S) olmak üzere iki kutupludur ve mıknatıslar ne kadar parçalanırsa parçalansın sahip olduğu çift kutupluluk özelliğini korur.